عبرت آموزى از اتلاف اموال

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

لَمْ یَذْهَبْ مِنْ مَالِکَ مَا وَعَظَکَ.

آنچه از مالت سبب پند دادن به تو شد از بین نرفته است.

نهج البلاغه: حکمت 187

آنچه سبب پند می شود در موضوع ثروت تلف شدن و از کف رفتن آن است. چه بسیار ثروتمندانی که با تغییر و تحولات اقتصادی شب می خوابند و صبح آه در بساط ندارند و به تعبیر معروف ورشکسته می شوند و یا ضرر کلی به خاط رحوادث طبیعی یا غیرطبیعی به ثروت آنها وارد می شود.

این همان پند مورد نظر است یعنی چیزی که به سرعت از بین می رود نباید بدان دل بست و در موقع داشتن از مصرف در امور خیر کوتاهی نکرد و در موقع داشتن از اسراف و تبذیر اجتناب نمود.

مَا عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاقٍ؛
آنچه مربوط به خودتان می شود از بین رفتنی است و آنچه نزد خداست ماندنی است.(1)

پس تلفن شدن ثروت نشان بی اعتباری و عاریه بودن آن است و باید از این حقیقت پند گرفت و دل در گرو چیزی که نیست می شود نبست.

دل بر این گنبد گردنده خون خواره مبند
که بسی همچو تو دیده است و ببیند ایام
فکر آن کن که نمانی ز سعادت محروم
کار خود ساز که اینجا دو سه روزیست مقام

شرح ابن میثم
یعنى، آن مقدار از مال تو که در راه آزمایش الهى و گرفتارى آن از بین برود امّا با رفتن آن، در تو پندى حاصل شود، آن را مال از دست رفته به حساب نیاور، بلکه به دلیل بقاى سود و نفعش و ارزش نتیجه اش یعنى موعظه و پند، گویى مالى باقى است.(2)

پی‌نوشت‌ها:
1- سوره نحل، آیه 96
2- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 584

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.